Askeri Lazer Sistemleri

Askeri Lazer Sistemleri

Günümüzde birçok insan lazer silahları ile bilim kurgu filmlerinde tanışmıştır ancak insanlar genellikle bunların kurgu olduğunu bilir ve gerçek olamayacağını düşünür. Günümüzde askerî teknolojiye yapılan yatırımlar ve ayrılan kaynaklar bunu mümkün hâle getirmeye başladı. İlk lazer bundan 60 yıl önce Amerika Birleşik Devletleri California eyaletindeki Hughes araştırma laboratuvarında Theodore Harold Maiman tarafından icat edildi. Maiman'ın o gün geliştirdiği yakut lazeri bugün ordularda hedef işaretleyici, mesafe ölçer ve yönlendirilmiş enerji silahları gibi birçok teknolojinin kapısını açmıştı. Günümüzde lazerler savunma sanayiinde birçok yeni nesil savunma sisteminde yer alıyor.

Türk savunma sanayiinde günümüzde yapılan yatırımlar ile ülkemizi korumak için yüksek teknolojik savunma araç gereçlerinin üretimine özen gösteriliyor. Günümüzde Türk savunma sanayii şirketleri ve Ar-Ge kuruluşları da bu alanda çalışmaları ihmal etmemiştir. Bu kapsamda ASELSAN, TÜBİTAK ve Meteksan Savunma gibi kuruluşlar günümüzde birçok modern orduda bulunan lazer sistemlerini geliştirebiliyor ve daha ileri teknoloji sistemler için çalışmalarına devam ediyor.

Savunma sanayiinde yaygın kullanılan lazer temelli sistemlere bakarsak;

Lazer Mesafe Ölçerler

Helikopterlerin enerji nakil hatları (elektrik kabloları) ve buna benzer yapısal kaynaklı teknik sorunlarla kaza yapmakta olduğunu biliyoruz. Geliştirilen lazer mesafe ölçüm sistemi, sensörleri ile hava platformların durumsal, ve konumsal farkındalığı artırılarak bu tür insan kaybı ile sonuçlanacak kazaların önüne geçilebilmektedir. Helikopter engel tespit sistemleri aktif ve pasif sistemler olarak ikiye ayrılıyor. Aktif sistemlerde radar/LIDAR gibi algılayıcılar, pasif sistemlerde ise yazılım tabanlı çözümlerle engel farkındalığı yaratılıyor. Aktif ve pasif sistemler karşılaştırıldığında, birbirlerine üstünlük sağladıkları teknik özellikler olduğu gibi zayıf yönleri de bulunuyor.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından başlatılmış, helikopter platformları başta olmak üzere, hava araçlarının alçak irtifa uçuş koşullarında seyir güvenliğini artırmak amacıyla geliştirilecek fiber lazer tabanlı Aktif HETS Projesi bulunmaktadır. Meteksan Savunma bu projenin ana yüklenicisi olarak görev almaktadır. Bu projeden bağımsız olarak da halihazırda, Harita Genel Müdürlüğü uhdesinde bulunan, Türkiye çapındaki tüm engel ve yükseltilere ait bilgileri içeren harita engel veri tabanını kullanarak çalışan pasif kayan harita tabanlı helikopter engel tespit sistemi yazılımının yüklü olduğu 457 adet tablet, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterindeki muhtelif türdeki helikopterlerde kullanılmak üzere teslim edilmiş bulunmaktadır.

LİDAR Aktif Helikopter Engel Tespit Sistemi | Meteksan Savunma

Bunun yanı sıra günümüzde birçok tank ve zırhlı muharebe araçlarında lazer mesafe ölçerler kullanılır. DNTSS-LRF, ASELSAN tarafından Zırhlı Muharebe Araçlarına yönelik geliştirilmiş, lazer mesafe bulucu entegreli bir termal nişangah sistemidir. Bu sistem, ASELSAN tarafından üretilip TSK envanterindeki Zırhlı Muharebe Araçlarına entegre edilen DNTSS sistemine ek olarak, ASELSAN tarafından geliştirilmiş olan Lazer Mesafe Ölçme Birimi (LMÖB), arayüz kartı ve balistik çözümleme yazılım paketini içermektedir.

Yönlendirilmiş Enerji Silahları

Hava savunma, kara ve deniz savunması günümüzde yaygın olarak ateşli barut kullanan sistemler tarafından yapılmakta. Bu durum günümüzde etkinliğini korusa bile savunma sanayii devleri Lockheed Martin, Northrop Grumman, Rafael, Rheinmetall gibi birçok savunma sanayi kuruluşları "yönlendirilmiş enerji sistemleri" üzerine Ar-Ge faaliyetleri yapıyorlar. Bu sistemlerde klasik silahlar gibi ateşli mühimmat kullanmak yerine elektromanyetik dalgalar, ışık ve ses kullanılmaktadır. Günümüzde birçok gelişmiş ülke yönlendirilmiş enerji silahları üzerine Ar-Ge yapmaktadır çünkü bu silahların birçok avantajı vardır;

  • Işık hızında angajman
  • Tekrarlı ve teorik olarak sınırsız atış kabiliyeti
  • İsabet hassasiyeti
  • Görünmezlik

Bu avantajlar sebebiyle yönlendirilmiş enerji silahları gelecekte birçok ordunun en önemli sistemi olacaktır. Bu sistemlerde karşılaşılan önemli sorunlar olarak enerji depolama kapasitesi ve iletim sistemleri karşımıza çıkmaktadır. Ek olarak uzun menzilde etkin sonuçlar alabilmek için gerekli olan 'mercek' sistemlerinin de gelişim göstermesi gerekmektedir.

Lazer Hedef İşaretleme Sistemleri

II. Dünya Savaşı sırasında pilotlar hedeflerini vurabilmek için bir bölgeye oldukça fazla bomba bırakmak zorunda kalıyorlardı fakat günümüzde lazer güdümlü mühimmatlar sayesinde hedefi daha az mühimmat kullanarak imha etmek mümkün hâle gelmiştir. Lazer işaretleyiciler lazer güdümlü füzelerin veya mühimmatların bölgeyi nokta atışı vurmaları için üretilmiş sistemlerdir. Bu kapsamda günümüz modern ordularında lazer hedefleme sistem ve mühimmatları tartışılmaz, sahip olunulması gereken sistemlerdir. Bu bağlamda ülkeler dış bağımlılığı azaltmak adına yerel ortaklarla lazer hedefleme sistemlerinin ve lazer güdüm arayıcı başlıkların üretimi yoluna gitmektedir.

ENGEREK

ENGEREK, yerden işaretleme görevleri için ASELSAN tarafından tasarlanmış, düşük ağırlık ve boyutlarda gelişmiş bir lazer hedef işaretleme cihazıdır. ENGEREK, NATO STANAG 3733’te tanımlanan Band I ve Band II PRF kodlarının tümünde çalışabilmektedir. Bu özelliğiyle NATO envanterinde bulunan Paveway, Hellfire, Copperhead gibi yarı aktif lazer algılayıcılı, güdümlü mühimmatlara uyumludur.

          ENGEREK - Lazer Hedef İşaretleme Cihazı

LHİC-POD Lazer Hedef İşaretleme Cihazı | ASELSAN

ASELPOD ve benzer hava hedefleme podları için tasarlanmış, çift çıkış dalga boylu (Taktik ve Göze Zararsız Eğitim Modları), düşük ağırlık ve boyutlarda, gelişmiş bir hedef işaretleme cihazıdır. Cihaz, ayrı almaç optiği ile birlikte kullanıldığında her iki dalga boyunda hedef mesafesini ölçebilmektedir. LHİC-POD, yüksek verimli, lazer diyotlar ile pompalanmış Nd:YAG lazer kaynağı kullanmaktadır. Göze zararsız dalga boyuna dönüşüm Optik Parametrik Osilatör (OPO) ile sağlanmaktadır.

ADLR-01 Lazer Mesafe Ölçme Cihazı | ASELSAN

Hava savunma sistemlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış, yüksek performanslı bir lazer mesafe ölçme cihazıdır. ADLR-01 Lazer Mesafe Ölçme Cihazı, özellikle yüksek hızlı, küçük hedeflerin mesafesinin ölçülebilmesine imkan tanıyan, yüksek güçlü, yüksek atım sıklığına sahip lazer kaynağı kullanmaktadır. Göze zararsız dalga boyuna dönüşüm kabiliyetine sahiptir.

             ASELSAN Hava Savunma Lazer Mesafe Ölçme Cihazı

TEMREN Kızıl Ötesi Lazer Noktalayıcı

Hava gözetleme ve hedefleme sistemlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış, sızdırmaz yapıda, yüksek güçlü ve küçük bir noktalama cihazıdır. Sistem ile kolay nişan tanzimi için iki adet prizma içermektedir. TEMREN lazer çıkışı, harici kontrol sinyalini takip edecek şekilde tasarlanmıştır. Cihaz sürekli veya darbeli çalıştırılabilir. Çalışma esnasında lazer çıkışı sürekli izlenmektedir.

DIRCM (Yönlü Kızılötesi Karşı Tedbirler)

Günümüzde birçok hava aracı ısı güdümlü füzelere karşı korunmak için ''flare'' adlı öz savunma sistemi kullanmaktadır. Gelişen sensör teknolojileri ve görüntü işleme teknolojisinin ilerlemesi, füzelerin jetlerdeki motor ısısı ile flare ısısı arasındaki farkı ayırt edebilmesi sebebiyle flare teknolojisi ilkel kalmıştır. DIRCM sistemleri füzelerin güdüm sistemlerine kızılötesi lazer göndererek füzelerin güdüm kısmını körleştirebilir. Günümüzde Northrop Grumman, Elbit Systems, Leonardo tarafından üretilen bu sistemler ülkemizde Meteksan Savunma tarafından Nazar Projesi ile üretilecektir.

Günümüzde lazerler savunma sanayiinde elektronik harpten hedef belirlemeye, haberleşmeden hava savunmasına kadar birçok alanda kullanılıyor. Ülkemizde lazer sistemleri üzerine Ar-Ge yapan savunma sanayi şirketlerimiz de bu alanda çalışmaya devam etmektedir. Türk savunma sanayiinde lazer teknolojisi geliştiren şirketlerimiz ve ürünleri aşağıdaki gibidir.

ASELSAN

2000'li yıllardan itibaren lazerler alanında ürün seviyesinde çalışmalara başlayan Aselsan Engerek gibi lazer hedef işaretleme cihazlarının yanında hava savunma sistemleri için ADLR lazer mesafe ölçme cihazını ve lazer savunma sistemini geliştirmiştir.

                         ASELSAN Lazer Savunma Sistemi

Meteksan Savunma

Bilkent Üniversitesi UFOLAB (Ultra Fast Optics Laboratory) ile beraber yürüttüğü çalışmalar sonucunda HETS (Helikopter Engel Tespit Sistemi) ve lazer altimetre teknolojisi üzerine ürün geliştirmiştir. Geliştirdiği fiber lazer temelli lidar teknolojileri ve SSB’nin Nazar Projesi ile DIRCM sistemi üretimi üzerine çalışmaktadır.

                        Meteksan Savunma Helikopter Engel Tespit Sistemi

TÜBİTAK

Yüksek ve güçlü lazer geliştirme projesi üzerine çalışmaktadır, proje amaçları 20 KW üstü monte edilebilen lazerler geliştirmektir. Bunun yanında geliştirilen ARMOL (Araca Monte Millî Lazer Silah Sistemi) ile TSK’nın hizmetine sunulmuştur.

                     TÜBİTAK BİLGEM Araca Monte Lazer Sistemi (ARMOL)

Roketsan

Kendi öz kaynaklarını kullanarak, günümüz tehdit setlerine karşı tümü ile millî ve yerli bir çözüm olan ALKA Yönlendirilmiş Enerji Silah Sistemi'ni (YESS) geliştirmiştir. ALKA YESS, kullanıcıya 3 katmanlı savunma yeteneği sunan dünyadaki ilk yüksek enerjili silah sistemidir.

                         ALKA Yönlendirilmiş Enerji Silah Sistemi

Savunma Sanayiinde Kullanılan Lazer Türleri

  • Katı Hâl Lazerler

Kazanç ortamı NdYAG, Er Glass, Ti Sapphire vb. nadir toprak cevherlerinden üretilen kristallerdir. Savunma sanayi şirketlerimizden Aselsan tarafından yaygın olarak kullanılır. Örnek olarak Engerek lazer işaretleme sistemi ve ADLR sisteminde NdYAG kristalli lazer sistemi vardır; GZM 01 sisteminde ise Erbiyum glass kristaller kullanılmıştır.

  • Fiber Lazerler

Kazanç ortamı nadir toprak cevherleri (yterbiyum ve erbiyum) katkılanmış fiber optiğin içindedir. Savunma sanayiinde yüksek güçlü lazer silahları yapımında verimliliği yüksek olduğu için kullanılır. Şirketlerimizden Meteksan Savunma tarafından Bilkent Üniversitesi Ultra Fast Optics Laboratory ile yapılan ortak çalışma sonucunda geliştirilmiştir. Günümüzde fiber lazerlerin verimi diğer lazerlere göre oldukça yüksektir, bu yüzden savunma sanayi uygulamalarında fiber lazerler büyük öneme sahiptir.

İbrahim Asrın Üzgüç

Defence Turk

  • Defence Turk; güvenlik güçleri personeline, savunma sanayii kurum/kuruluşlarına, araştırmacılara ve amatör takipçilere, savunma ve güvenlik alanında bilgi sağlamaya adanmış bir platformdur.