Avrupa’da Askeri Havacılık Sanayii ve Hava Kuvvetlerinin Geleceğine Dair Çalışmalara Kısa Bir Bakış
Son yıllarda, dünya genelinde beşinci nesil muharip uçakların proje safhasından operasyonel konuma geçmeleri, insansız hava araçlarının faaliyet alanlarının artması, aviyonik sistemlerde ilerleme kaydedilmesi ve mühimmat konseptleri ile teknolojilerinde yeniliklerin ortaya çıkması dolayısıyla, askeri havacılıkta önemli eşikler hızla geçilmektedir.
Sektörel olarak tüm bu gelişmeler yaşanırken, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ise F-15, F-16 ve çok uluslu bir endüstriyel yapıya sahip olan F-35 projesinin yardımıyla, NATO ve müttefiki ülkelerin oluşturduğu muharip jet uçağı pazarında ön plana çıkmaktadır. Dahası, örneklem bir nebze küçültülüp, sadece beşinci nesil muharip uçak pazarına bakıldığında, F-35’in henüz NATO üyesi ülkeler ve müttefiklerince geliştirilmiş, operasyonel bir alternatifinin olmadığı görülmektedir.
Kore Cumhuriyeti- Endonezya Cumhuriyeti iş birliğiyle geliştirilen KF-X ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından tasarlanan Milli Muharip Uçak henüz projelerinin erken safhalarındayken ve Japonya’nın beşinci nesil savaş uçağı çalışmalarının geleceği belirsizken; Avrupa ülkeleri, çeşitli ulusal güvenlik ve havacılık sanayiindeki yetkinliğin korunumuna yönelik çekinceler dolayısıyla, yeni nesil muharip uçak tasarımı alanında çalışmalarına hız vermektedirler.
Bu çerçevede Avrupa’da, iki farklı yeni nesil savaş uçağı projesinin varlığından bahsetmek mümkündür. Bunlardan bir tanesi, Fransa Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti öncülüğünde başlatılan ve daha sonrasında İspanya Krallığı’nın da katıldığı FCAS (Future Combat Air System/ Geleceğin Muharip Hava Sistemi), diğeri ise Birleşik Krallık tarafından başlatılan ve İtalya Cumhuriyeti’nin ciddi şekilde ilgilendiği bilinen Tempest’tir.
Bu projelerden FCAS, Avrupa’nın en büyük askeri havacılık firmalarından ikisinin dahliyle başlatılmış olup, proje başlangıcında hedefin, F-35’e bir alternatif yaratmak olduğu endüstriyel partnerler tarafından açıkça deklare edilmiştir. “Sistemler üstü bir sistem” şeklinde tanımlanan FCAS’ın; savaş uçakları, orta irtifa uzun havada kalışlı İHA (İnsansız Hava Aracı)’lar, seyir füzeleri ve sürü dronelar gibi modern muharebe sahasının güncel bileşenlerini kapsayan bir konsepte sahip olduğu belirtilmektedir. Çözümün 2040’lı yıllar itibariyle kullanıma girmeye başlaması ve Typhoon ile Rafale filolarını ikame etmesi beklenmektedir.
FCAS için Fransa Cumhuriyeti Savunma Bakanı Florence Parly ve Almanya Federal Cumhuriyeti Savunma Bakanı Ursula von der Leyen’in katılımıyla, 2019 yılı başında, 65 milyon avro tutarında bir sözleşme imzalanarak, hem insanlı hem de insansız platformlara yönelik iki yıl sürmesi öngörülen konsept belirleme çalışmalarına start verilmiştir.
Fransa Cumhuriyeti’nin Başkenti Paris’te, 17- 23 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilen ve dünyanın önde gelen havacılık etkinliklerinden bir tanesi olan International Paris Air Show’da ise FCAS’ın savaş uçağı ve taşıyıcı İHA “mock-up”ları ilk defa sergilenmiştir. Aynı zamanda bu etkinlikte, İspanya Krallığı Savunma Bakanı Margarita Robles, Fransız ve Alman mevkidaşları ile İspanya’nın projeye katılımına yönelik olarak bir anlaşma da imzalamıştır.
Tempest’in “mock-up”ı ise ilk defa Temmuz 2018’de, Farnborough Air Show’da, dönemin Birleşik Krallık Savunma Bakanı Gavin Willimson’ın da katılımıyla gerçekleştirilen törende tanıtılmıştır. Typhoon savaş uçaklarını ikame etmek üzere geliştirildiği kaydedilen Tempest için Williamson’ın açıklamasına göre Birleşik Krallık’ın ilk aşamada 2 milyar avro yatırım yapması planlanmaktadır. Uçağın ilk uçuşunu 2035 yılında gerçekleştireceği tahmin edilirken, projeye bir İtalyan havacılık firmasının da katılım göstereceği açıklanmıştır.
Tempest ile ilgili olarak Birleşik Krallık’ın uluslararası katılımı arttırmayı istediği ve bu kapsamda Hindistan Cumhuriyeti yetkilileri ile belirli görüşmelerin gerçekleştirdiği bilinmektedir. Ayrıca uçağa, yönlendirilmiş enerji silahlı gibi güncel teknolojilerin de entegre edilmesi planlanmaktadır.
Kaynakça:
- UK to pursue new partnership model for Tempest collaboration/ Airbus
- UK unveils new Tempest fighter jet to replace Typhoon/ The Guardian
- Tempest’s unmanned ‘loyal wingmen’ to be carrier capable/ IHS Jane’s
- FARNBOROUGH: Tempest concept underscores UK fighter ambitions/ Flight Global
- Leonardo targets role on UK's Tempest next-gen fighter/ Flight Global
- Will India and the UK Co-Develop a Sixth-Generation Fighter Aircraft?/ The Diplomat
- UK to pursue new partnership model for Tempest collaboration/ Flight Global
- PARIS: MBDA unveils weapon concepts for European FCAS/ Flight Global
- PARIS: MBDA unveils weapon concepts for European FCAS/ IHS Jane’s
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
