Orhun Onar: Savaşmadan Savaşı Kazanma Sanatı-Elektronik Harp Teknolojileri
At Sırtında Devrim Yapmak
Paul Reaver, bir tekneyle gizlice Boston Limanı’ndan çıkıp karşı yakadaki Charlestown’a geçti. Bir ata atladı ve Lexington’a doğru yaptığı o ünlü “gece yarısı sürüşü” başladı. İki saat içinde yirmi kilometre yol yaptı. Yol boyunca geçtiği her kasabada kapıları çaldı ve mesajı yaydı; yerel koloni liderlerine İngilizlerin yaklaşmakta olduğunu ve haberi diğer insanlara da yaymalarını söyledi. Kiliselerin çanları ve davullar çalınmaya başladı. Paul Revere tarafından bilgilendirilenler kendi habercilerini de yola çıkarınca haber virüs gibi yayıldı. En sonunda İngilizler 19 Nisan sabahı Lexington’a hareket ettiklerinde taşradaki akınları örgütlü ve çetin bir direnişle karşılaştı ve çok şaşırdılar. O gün İngilizler Concord’da koloni milisleri tarafından karşılanarak büyük bir bozguna uğratıldı ve bu çatışmalarla Amerikan Devrimi olarak bilinen savaş başlamış oldu[1]. Bu savaşlar sonunda 13 koloni İngiliz İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını kazandı ve Fransız Devrimi'ni de tetikleyecek olaylar bütününü başlattı. Bu örnek; bize savaşlarda haberleşmenin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Peki İngilizler bu haberleşmeyi önleyecek bir teknolojiye sahip olsalar, bu devrim başlayabilir miydi?
Elektronik Harp Nedir?
Elektronik Harp, düşman kuvvetlerine saldırmak veya karşı savunma yapmak için elektronik araçların kullanılmasını içeren bir savaş teknolojisi terimidir. Bu, düşman birimleri arasındaki iletişimleri bozmak için elektronik sinyallerin kullanılmasını, düşman varlıklarının yerini tespit etmek ya da takip etmek için elektronik cihazların kullanılmasını ve müttefik kuvvetlerin düşman saldırısından korumak için elektronik araçların kullanılmasını içerebilir. Elektronik Harp, çok çeşitli teknolojileri ve taktikleri kapsayan ve hızla gelişen bir alandır ve elektronik sistemlerin savaşta kullanımı artmaya devam ettikçe önemi giderek artmaktadır[4]. Bu teknolojinin ilk tohumları, sizin de tahmin edebileceğiniz gibi Birinci Dünya Savaşı’nda ekilmiştir. Ama bu teknolojiyi tarihte ilk kez kullanma fırsatını kaçıran birisi vardır.
Tsushima Muhaberesi
Elektronik Harp’ın bahsinin geçtiği varsayılan ilk savaş, 1905 yılındaki Rus-Japon savaşıdır. Japon yardımcı kruvazörü SS Shinano Maru, Tsushima Boğazı'ndaki Rus filosunun yerini tespit etmeyi başarmıştı ve bu bilgiyi de Kore’de bulunan Mesampo Körfezi'ndeki Japon İmparatorluk Filosu Karargahı'na bildiriyordu. Rus savaş gemisi Ural'ın kaptanı, Japon iletişim bağlantısını bozmak için Shinano Mura'nın sinyalini kesmeye çalışmak üzere daha güçlü bir Radyo Frekansı (RF) sinyali gönderme izni istedi. Amaç, Japonların alıcı ucunda sinyali sabote etmekti. Ancak Rus Amiral Rozhestvenshiy; bu elektronik harp teklifini reddetti ve Tsushima muhaberesini kaybetti[2]. Bu muhabere; çelik gövdeli modern savaş filolarının ilk belirleyici savaşı olarak tarihe geçti. Aynı zamanda da kablosuz telgraf teknolojisinin kritik derecede rol oynadığı ilk deniz muhaberesidir. Bu muhabere sonunda Japonya, tarihinde ilk kez bir Avrupa medeniyetini yenmiştir ve ironiye bakınız ki, aynen Amerikan Devrimi’nde olduğu gibi bu örnek de Rus Çarlığı’ndaki Ekim Devrimi'ni başlatacak olaylardan birisi olacaktır. Rus Amiral Rozhestvenshiy’in kendine olan aşırı özgüveni, elektronik harp teknolojisinin kullanılmasını engellemiş ve Rus filosuna bu muhabereyi kaybetmiştir. Bu teknolojiyi reddetmeyenler ise modern muhabere taktiklerini geliştirmeye devam etmiştir.
Işınların Savaşı
'Işın' tabanlı navigasyon kavramı, başlangıçta bir kör iniş yardımcısı olarak 1930'larda geliştirildi. Temel konsept, bir pist merkez hattının hafifçe soluna ve sağına hizalanmış iki yönlü radyo sinyali üretmek ve iletmekti. Yaklaşan uçaktaki telsiz operatörü bu sinyalleri dinleyerek, uçağın iki ışından hangisinde uçtuğunu belirleyebiliyordu. Bu teknoloji, temelde pilotun sol ve sağı anlayabilmesi için iki ışına Mors kodu sinyalleri göndermesiyle çalışıyordu.
"Işınların Savaşı" ise, İkinci Dünya Savaşı'nın henüz başladığı bir dönemde, Alman bombardıman uçaklarının Birleşik Krallık'taki hedefleri gece bombalamak için hassas bir radyo-navigasyon sistemi kullandığı bir elektronik harp teknolojisidir. İngiliz Havacılık Bakanlığı'ndaki İngiliz Bilimsel İstihbaratı ise, bu saldırılara karşı karıştırma ve aldatma sinyallerini içeren ve giderek daha etkili olan çeşitli teknolojilerle karşılık verdi.
Sistemin operasyonel olarak kullanılmaya başlandığı ilk günden itibaren İngilizlerin karşı önlemler aldığını nihayet anlayan Luftwaffe, İngilizlerin öngördüğü gibi elektronik seyrüsefer teknolojilerine olan inancını tamamen yitirdi.
İngilizlerin geliştirdiği bu karşı taktik, Luftwaffe’nin başarısızlığına ve savaşın Doğu Avrupa’ya kaymasına sebep olmuştur[3]. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana yaklaşık 80 yıl geçti ve bu süreç içerisinde de elektronik harp sistemleri gelişmeye devam etti. Şuan yapılan elektronik harp teknolojileri projeleri, elektronik harp türlerine bağlı bir şekilde büyük bir titizlik ve gizlilik içerisinde devam etmektedir.
Elektronik Harp Teknolojileri Türleri
21.yy’da, elektronik harpte kullanılan çeşitli teknoloji türleri vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
1-) Elektronik Destek: Düşman elektronik sinyallerini tespit etmek ve tanımlamak için kullanılan teknolojilerdir. Radar uyarı alıcıları, yön bulma ekipmanı ve elektronik istihbarat (ELINT) sistemlerini içerebilirler.
2-) Elektronik Saldırı: Düşman elektronik sistemlerini bozmak, bozmak veya yok etmek için kullanılan teknolojilerdir. Karıştırma ekipmanı, yüksek güçlü mikrodalga (HPM) sistemleri ve siber savaş araçlarını içerebilirler.
3-) Elektronik Koruma: Dost elektronik sistemleri düşman saldırılarından korumak için kullanılan teknolojilerdir. Frekans atlama sistemlerini, elektronik karşı önlemleri (ECM) ve elektronik karşı önlemlerini etkisiz hale getirmeye çalışan teknolojileri (ECCM) içerebilirler.
4-) Siber savaş: Düşman sistemlerini bozmak, yok etmek ve dost sistemleri siber saldırılardan korumak için siber yeteneklerin kullanılmasını içeren özel bir elektronik savaş türüdür.
5-) Yönlendirilmiş Enerji Silahları: Bu tür enerji silahları; elektronik ekipmanı, silahları veya altyapıyı yok etmek veya bozmak için yüksek enerjili elektromanyetik dalgalar kullanan silahlardır.
Modern Elektronik Harp Sistemleri
1-) Boeing RC-135 (Elektronik Destek):
Boeing RC-135, Boeing tarafından üretilen ve General Dynamics, Lockheed ve L3 Technologies gibi çeşitli şirketler tarafından modifiye edilen bir keşif uçağı serisidir. Bu uçaklar ABD Hava Kuvvetleri ve Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından bölgesel ve ulusal düzeydeki tüketiciler için neredeyse gerçek zamanlı istihbarat toplama ve analizi sağlamak amacıyla kullanılmaktadır[5].
2-) Stryker DE-MSHORAD (Elektronik Saldırı):
Stryker araçları, Birleşik Devletler Ordusu için General Dynamics Land Systems-Canada (GDLS-C) tarafından Londra, Ontario'daki bir fabrikada üretilmektedir. Birleşik Devletler ordusu, kritik bölgelerde konuşlandırılmış askerleri İHA'lardan, roketlerden ve topçu tehditlerinden korumak için 50 kW lazerle donatılmış bir Stryker olan Yönlendirilmiş Enerji Manevrası-Kısa Menzilli Hava Savunması (DE-MSHORAD) teknolojisini sahaya çıkarmıştır[6].
3-) AGM-88 HARM (Elektronik Koruma):
Yüksek-hızlı Anti-Radar Füzesi olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz AGM-88 HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır[7].
4-) Pegasus Zararlı Yazılımı (Siber Savaş):
Israil merkezli NSO Group tarafından geliştirilen Pegasus yazılımı, Android telefonlarda tespit edilemeyen ve telefon sıfırlansa dahi işletim sisteminden silinemeyen bir yazılım olarak gündeme gelmiştir. Pegasus yazılımı aracılığıyla İsrail’in istihbarat teşkilatı MOSSAD’ın, birçok siyasetçi, iş adamı ve devlet başkanının telefonunun dinlediği ya da kontrol ettiği düşünülmektedir[8].
5-) HiJenks Projesi (Yönlendirilmiş Enerji Silahı):
HiJENKS olarak bilinen Yüksek Güçlü Müşterek Elektromanyetik Kinetik Olmayan Saldırı Silahı, bir düşmanın elektronik sistemlerini devre dışı bırakmak için mikrodalga teknolojisini kullanır. HiJENKS, testleri on yıl önce tamamlayan AFRL'nin Karşı Elektronik Yüksek Güçlü Mikrodalga Gelişmiş Füze Projesi’nin (CHAMP) devamı niteliğindedir[9]. LockHeed Martin’in üreticisi olduğu bir havadan karaya füze türü olan AGM-158 JASSM füzesi, CHAMP projesi için en uygun füze seçilmiştir[10].
Yerli Elektronik Harp Sistemlerimiz
Dünya üzerinde geliştirilen ve geliştirilmesi devam eden elektronik harp teknolojilerini artık öğrendiniz. Maalesef elektronik harp teknolojilerinin geliştirildiği çoğu proje gizli tutulduğu için kısıtlı sayıda örnek verebildim. Bir füzenin size geldiğini görürsünüz ve bu teknoloji hakkında bir fikre sahip olursunuz(füzenin başlığı, hızı, etki alanı, türü vb.) ama radyo frekanslarını veya enerji dalgalarını göremezsiniz. Peki biz hangi elektronik harp sistemlerini kullanıyoruz? İsterseniz hep beraber inceleyelim.
1-) ASELSAN Koral Mobil Elektronik Harp Sistemi
KORAL, 8×8 askeri taktik araç üzerine entegre edilmiş bir adet Radar Elektronik Destek Sistemi ve dört adet Radar Elektronik Taarruz Sisteminden oluşmaktadır. KORAL, teknik olarak iki farklı araçtan oluşmaktadır. Bunlardan birsi Elektronik Destek Aracı (ED) ve diğeri de Elektronik Taarruz Aracıdır (ET). KORAL ED araçları, düşman radar yayınlarını tespit ettikten sonra tüm bilgiyi KORAL ET Sistemine iletiyor. Sistemde hedef düşman radarlarını elde edilen bilgilerle karıştırıyor veya köreltiyor. KORAL ED aracı üzerinde iki anten ve operatörlerin görev yapacağı alan, nükleer, biyolojik ve kimyasal tehditlere karşı korumalı şelter yer alıyor. Büyük anten düşman radar yayınlarını tespit ederken, küçük anten düşman radarlarının konumunu hassas bir şekilde tespit ediyor. KORAL ET aracında ise, üzerinde sağda ve solda olmak üzere iki anten yer alıyor. Sistem güncel elektronik taarruz tekniklerini kullanarak hedef düşman radarlarının etki alanlarını azaltıyor. Bunun yanında köreltme ve karıştırma görevlerini yerine getirerek Kara ve Hava Kuvvetleri’nin harekât etkinliğini arttırıyor [11].
2-) VURAL Elektronik Taarruz Sistemi (REDET-II)
KORAL projesinden elde edilen tecrübelerden de yararlanılarak, VURAL Elektronik Taarruz Sistemi TSK envanterinde kullanılmaya başlanmıştır. Radar ED Sistemi tespit işlemleri çerçevesinde, radara ait birincil (frekans, darbe genişliği, darbe genliği vb.) ve detay (anten taraması, darbe içi modülasyon vb.) parametrelerini otomatik olarak ölçmekte ve tespit edilen yayınlardan yayın listesi oluşturmaktadır. Tespit edilen radarların GVD ve/veya Tehdit Kütüphanesinden sorgulanması sonucu kimliklendirme işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir. Sistemde olay kaydı ve ilgilenilen radarlara ilişkin taktik kayıt / darbe içi kayıt işlevleri yürütülmektedir [12].
3-) KUZGUN Elektronik Harp Sistemi
KUZGUN Sistemi; içerdiği yüksek çözünürlüklü radyometrik ölçüm cihazları ve kullanım amacına özel, gelişmiş yazılımları ile kısa dalgadan uzun dalgaya kadar kızılötesi bantlarda veri toplama, toplanan verilerin sahada ön analizi, veri indirgeme, detaylı veri analizi, veri depolama ve arşivleme kabiliyetlerine sahiptir. Gerekli olması halinde sabit bir yerleşkede de veri indirgeme, detaylı veri analizi ve veri arşivleme işlemleri yapılabilmektedir.
Orhun Onar
Kaynakça:
[1]: https://binyaprak.com/images/blog_articles/123/the-tipping-point.pdf
[2]: https://tr.wikipedia.org/wiki/Tsushima_Muharebesi
[3]: https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_the_Beams
[4]: https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_warfare
[5]: https://tr.wikipedia.org/wiki/Boeing_RC-135
[6]: https://www.raytheonintelligenceandspace.com/what-we-do/advanced-tech/lasers
[7]: https://tr.wikipedia.org/wiki/AGM-88_HARM
[8]: https://en.wikipedia.org/wiki/Pegasus_(spyware)
[9]: https://www.armadainternational.com/2022/08/microwave-weapons-electronic-warfare/
[10]: https://en.wikipedia.org/wiki/Counter-electronics_High_Power_Microwave_Advanced_Missile_Project
[11]: https://www.millisavunma.com/aselsan-koral-mobil-elektronik-harp-sistemi/
[12]: https://www.defenceturk.net/turk-silahli-kuvvetlerine-vural-elektronik-taarruz-sistemi-teslimati
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
