Programlama Dillerinin Evrimi
Dijital çağın temel yapı taşlarından olan programlama dilleri, teknolojinin gelişmesiyle büyük bir evrim geçirdi. İnternetten, akıllı cihazlara, yapay zekadan otonom araçlara kadar birçok alanda kullanılan diller, gelişimin temelini oluşturuyor. Bu blog yazısında programlama dillerinin tarihsel gelişimini inceleyeceğiz.
İlk Programlama Dili: Ada Lovelace (1843)
Programlama dilleri Ada Lovelace’ın analitik motorlar için geliştirdiği algoritma ile başlamaktadır. Bernoulli sayılarını hesaplamak amacıyla tasarlanan algoritma, tarihe kaydedilen ilk bilgisayar dilini oluşturur ve programlama dünyasında bir dönüm noktası yaratır. Bugün bilgisayar programlarının büyük bir çoğunluğu Lovelace’in tasarladığı temel prensiplere dayanmaktadır.
Alan Turing (1936):
İkinci Dünya Savaşı sırasında Enigma şifreleme makinesini çözerek savaşın seyrini değiştiren Turing, modern bilgisayar bilimine büyük katkı sağlamıştır.
Plankalkül (1944-45):
İlk gerçek programlama dili olarak geçen Plankalkül, Kondrad Zuse tarafından geliştirilmiştir. Bu dil sayesinde yapay zekâ alanında planlama ve karar verme problemlerinin çözümü kolaylaşır.
Assembly Dili (1949):
Assembly dili, makine diline göre daha anlaşılır ve okunulabilir bir yapıdadır. Genellikle donanım kontrolü, gömülü sistemler ve performans gerektiren uygulamalar gibi alanlarda kullanılır.
Autocode (1952):
Autocode, Manchester Üniversitesi’nde Mark 1 bilgisayarı için Alick Glennie tarafından geliştirilmiştir.
Shortcode (1949):
1949'da John McCauley tarafından önerilen ilk Üst Düzey Dil’dir.
FORTRAN (1957):
John Backus tarafından oluşturulan dil, üst düzey bilimsel, matematiksel ve istatiksel hesaplamalar için oluşturulmuştur.
ALGOL (1958):
C++ ve Java gibi önemli programlama dillerinin başlangıç noktası olarak kabul edilir. Günümüzde bazı şirketler ALGOL’u hala kullanmaktadır.
COBOL (1959):
Grace Murray Hopper liderliğinde geliştirilmiş olan COBOL, trafik ışıkları, kredi kartı işlemcileri, telefon aramaları için tasarlanmıştır. Günümüzde ise bankacılık ve oyun sektöründe kullanılmaktadır.
BASIC (1964):
Dartmouth College öğrencileri tarafından geliştirilmiştir. Beginners All-Purpose Symbolic Instruction Code olarak adlandırılır. Bill Gates ve Paul Allen tarafından geliştirilmeye devam edilerek şirketin ilk pazarlanabilir ürünü olmuştur.
PASCAL (1970):
Niklaus Wirth tarafından geliştirilen program, kolaylık nedeniyle ilk zamanlarda Apple tarafından tercih edilmiştir.
C (1972):
1972 yılında Bell Laboratuvarında Dennis Ritchie tarafından geliştirilmiştir. Adını B dilinden almaktadır. C#, Java, JavaScript, Python gibi diller C dilinden üretilmiştir.
SQL (1972):
IBM araştırmacıları Raymond Boyce ve Donald Chamberlain tarafından geliştirilmiştir. SQL, veri tabanlarında saklanan bilgileri görüntülemek ve değiştirmek için kullanılır. SQL kullanan şirketler arasında Microsoft ve Accenture bulunmaktadır.
ADA (1980):
Adını bilgisayar dillerini kullanan ilk kişi Ada Lovelace’den almıştır. Birçok ülkede savunma ve hava trafiği alanlarında kullanılan programlama dilidir.
C++ (1983):
C dili Bjarne Stroustrup tarafından geliştirilir ve C++ olarak sunulur. 1986 yılında “En İyi 10 Programlama Dilleri” arasında yer alır. MS Office, Adobe Photoshop, oyun sektöründe kullanılır.
Objective-C (1983):
Tom Love ve Brad Cox tarafından geliştirilmiştir. macOS ve iOS için kullanılan programlama dilidir.
Perl (1987):
1987 yılında Larry Wall tarafından geliştirilmiştir. İlk başlarda bir metin editörü olarak kullanırken şimdilerde görsel programlar, veri tabanı uygulamaları gibi birçok farklı işlevde kullanılır.
Haskell (1990):
Adını Amerikalı matematikçi Haskell Brooks Curry'den almıştır. Çoğunlukla matematiksel işlemler için kullanılır. Bunun dışında video oyunları oluşturmak için de kullanılır.
Python (1991):
Guido Van Rossum tarafından geliştirilmiştir. Python, bugüne kadar Google, Yahoo ve Spotify gibi şirketler tarafından kullanılan dünyanın en popüler programlama dillerinden biridir.
Visual Basic (1991):
Microsoft tarafından geliştirilmiştir. Daha önceden Word, Excel ve Access gibi uygulamalarda kullanılmıştır. Artık eskisi kadar kullanılmıyor.
Ruby (1993):
Yukihiro Matsumoto tarafından yaratılmıştır. Perl, Ada, Lisp ve Smalltalk'tan etkilenen üst düzey bir öğretim dilidir.
Java (1995):
James Gosling tarafından interaktif TV projesi amacıyla oluşturulmuştur. Dünyanın en popüler programlama dillerinin başında gelir.
PHP (1995):
İnsanların ve şirketlerin web sitelerini oluşturmalarına yardımcı olan bir dildir. Facebook, Wikipedia gibi sitelerde kullanılır.
JavaScript (1995):
Brendan Eich tarafından oluşturulmuştur. PDF belgeleri, web tarayıcıları ve masaüstü araçlarında kullanılır. Çoğu web sitesi JavaScript kullanır. Gmail, Adobe Photoshop ve Mozilla Firefox örnek verilebilir.
C# (2000):
C++ tabanlı bir dildir. Java ile benzerlik taşır. Microsoft ürünlerinde ve masaüstü uygulamalarının geliştirilmesinde kullanılır.
Scala (2003):
Martin Odersky tarafından oluşturulmuştur. Java ile çalışabilmesi büyük bir avantajdır. Twitter, LinkedIn, Twitter ve Netflix tarafından kullanılmaktadır.
Groovy (2003):
James Strachan ve Bob McWhirter tarafından Java’dan türetilerek geliştirilmiştir. Starbucks, Craftbase ve Transferwise gibi şirketler tarafından kullanılmaktadır.
Go (2009):
Yazılım sistemlerinden dolayı meydana gelen sorunları çözmek için Google tarafından geliştirilmiştir. Modern bir alt yapıya sahiptir. Google, Uber, Twitch ve Dropbox gibi şirketler tarafından kullanılmaktadır.
Swift (2014):
Apple tarafından C, C++ ve Objective-C'nin yerine geliştirilmiştir. Bu dillere göre daha kolay ve hata payının az olması nedeniyle tercih edilmiştir.
Kaynaklar:
https://praxent.com/blog/history-of-programming-languages
https://devskiller.com/blog/history-of-programming-languages/
https://talentgrid.io/tr/programlama-dilleri/
https://www.bocasay.com/evolutions-trends-programming-languages/
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
