Türkiye'nin İlk Uzay Oluşumu: Bandırma Füze Kulübü
Bandırma Füze Kulübü, ülkemiz tarihine adını altın harflerle yazdırmış ve uzay çalışmaları konusunda dönemine damga vurmuş bir topluluktur. Balıkesir’in Bandırma ilçesinde bir lise kulübü olarak başlamış ve ilerleyen dönemlerde Amerika ve Rusya’yla amatör uzay yarışına girecek kadar gelişmiştir. 60’lı yıllarda ülke bilim gelişmelerinde önemli çalışmalara imza atan Bandırma Füze Kulübü’nü ve hikayesini biraz daha yakından tanıyalım.
Bandırma Füze Kulübü, 1957 senesinde, Bandırma’da bir lisede öğrenci kulübü olarak yola çıktı. Önceleri Havacılık Kolu olan topluluk, daha sonra Füze Kültür Kulübü olarak devam etti. Aynı sene, Rusya’nın Sputnik 1 Füzesi’ni uzaya göndermesine çok heyecanlanan ve bu konuda 1953 senesinden beri araştırmalarda bulunan gençler, okullarında atom enerjisi, roketler, füzeler ve uzay hakkında çeşitli konferanslar düzenleyerek bir bilinç oluşturmaya çalıştılar.
Füze Kültür Kulübü, 1959 senesinde liseden ayrılarak Bandırma Havacılık ve Uzay Araştırma Derneği (HUZAD) olarak resmiyet kazandı. Çeşitli çalışmalar sırasında, bazı kesimlerce eleştirilere maruz kalan üyeler hiç yılmadı ve vazgeçmedi. 10 Ekim 1959 senesinde, ilk füze fırlatılmaya hazırdı. Füze, 40 metre yükseğe çıktıktan sonra denize çakıldı. Gençler hakkında başarısız denemeyle ilgili küçümseyici haberler yapıldı ve adeta alay edildi. İkinci deneme de başarısızlıkla sonuçlandı. Çalışmaktan hiç vazgeçmeyen gençler, üçüncü denemede başarıya ulaşırlar. Füze, 750 metre yüksekliğe çıktı ve uluslararası basının ilgisini çekti. Amerika Basın Ataşeliği, HUZAD başkanı ile röportaj yaptı ve bu röportaj Amerika’da yayınlanmak üzere Amerika’ya gönderildi.
Kirkor Divarcı ve HUZAD
Yurt içindeki desteklerin artmasıyla, dernek tarihine damga vuracak isimlerden Kirkor Divarcı çalışmalara dahil oldu. İstanbul Teknik Üniversite’sinde Makine Mühendisliği akademisyeni olan Divarcı’nın hayali Marmara - 1 için çalışmalar başladı. Marmara - 1, 30 Ağustos 1962’de Bandırma’da havalandı ve Türk uzay tarihinde bir ilke imza attı. Roket, Yaklaşık 900 metreye yükseldi. Bu fırlatmadan 4 gün sonra, 3 Eylül’de yapılan yeni deneme ise daha büyük bir başarıya imza attı. Marmara - 2’nin yaklaşık 15 kilometre yol aldı ve başlığı Fener Adası’na paraşütle iniş yaptı. Marmara - 4 ise 5 bin metreyi aşan bir yüksekliğe ulaştı.
Art arda gelen başarılardan sonra dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, gençleri desteğini dile getirdi. Tüm ülkenin desteğini alan HUZAD, Amerika ve Almanya’nın ardından amatör uzay çalışmaları alanında dünya üçüncüsü oldu. HUZAD, çeşitli projeler üzerinde çalışmaya başladı. Bunlardan bazıları, Vega, Uçan Türk, Ata - 1, Sirius gibi yenilikçi ve önemli projelerdi. HUZAD, hala Türkiye’nin tek sivil hava kuruluşu olarak çalışmalarını sürdürüyor.
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
