Milli Seyir Füzelerinin Öncüsü SOM Füzesinin Başarı Hikayesi
Hava Kuvvetleri Komutanlığı (Hv.K.K.lığı) ihtiyaçları doğrultusunda uçakların düşman hava sahasına girmeden ve yine düşman hava savunma sistemleri etkili menziline ulaşmadan “yüksek korunaklı” hedeflerin imha edilmesi amacıyla geliştirilen SOM füzesi, milli seyir füzeleri için öncü bir füze sistemidir.
Hv.K.K.lığı envanterinde yer alan F-4E/2020 uçaklarından atılabilen milli seyir füzesinin geliştirilmesi amacıyla Mart 2006’da Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ile TÜBİTAK SAGE arasında imzalanan Hassas Güdümlü Stand-Off Mühimmat (SOM) Geliştirilmesi Projesi TÜBİTAK SAGE yükleniciliğinde başlamıştır. Kavramsal tasarım, ön tasarım, yer testleri ve uçuş testleri aşamaları faaliyetlerini takiben INS (Ataletsel Navigasyon Sistemi-ANS), GPS (Küresel Konumlama Sistemi-KKS) ve YRNS (Yeryüzü Referanslı Navigasyon Sistemi) güdümlü ve tekil harp başlıklı SOM-A füzesi için ilk atış testi Ağustos 2011’de başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. SOM-A füzesi geliştirme ve doğrulama çalışmaları Kasım 2011’de tamamlanarak SOM-A füzesi Hv.K.K.lığı envanterine kazandırılmıştır.
INS, GPS, ve YRNS’ye ilaveten IIR (Kızılötesi Görüntülemeli Arayıcı Başlık) güdümlü ve tekil harp başlıklı SOM-B1 füzesi için ilk atış testi Şubat 2012’de başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. SOM-B1 füzesi geliştirme ve doğrulama çalışmaları Ağustos 2012’de tamamlanarak SOM-B1 füzesi Hv.K.K.lığı envanterine kazandırılmıştır.
Haziran - Temmuz 2013 tarihlerinde Konya’da icra edilen Işık 2013/1 tatbikatı kapsamında yer alan PENÇE hakiki mühimmat atış faaliyetinin parçası olarak Hv.K.K.lığı envanterinde yer alan SOM-B1 füzesinin atışları başarı ile gerçekleştirilmiş ve SOM kendini sahada da kanıtlamıştır.
Proje kapsamında yeni bir varyant olan INS-GPS-IIR-YRNS güdümlü ve ardışık delici harp başlıklı SOM-B2 füzesi geliştirilmesi çalışmalarına Eylül 2009’da imzalanan ek sözleşme ile başlanılmıştır. Kavramsal tasarım, ön tasarım, yer testleri ve uçuş testleri faaliyetleri tamamlanan SOM-B2 füzesi için atış testlerinin 2019 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanmaktadır.
.jpeg)
Proje kapsamında geliştirilen SOM-A, SOM-B1 ve SOM-B2 füzelerinin PO-I F-16C Blok-40 uçaklarına entegrasyonu faaliyetlerine Aralık 2012’de imzalanan ek sözleşme ile başlanılmıştır. Yer testleri ve uçuş testleri aşamaları faaliyetlerini takiben atış testlerine Mayıs 2013’te gerçekleştirilen SOM-A füzesi atış testi ile başlanmış ve SOM-B1 füzesi için Mart 2016 tarihinde gerçekleştirilen atış testi ile F-16 entegrasyonu çalışmaları tamamlanmıştır.
Proje 2016 yılı Aralık ayında MSB’den Savunma Sanayi Başkanlığı’na (SSB) devredilmiştir.
Proje kapsamında geliştirilen SOM-A, SOM-B1 ve SOM-B2 füzelerinin PO-III F-16C Blok-40 uçaklarına entegrasyonu faaliyetlerine de başlanılmıştır. Halen yer testleri gerçekleştirilmekte ve yakın gelecekte uçuş ve atış testleri ile PO-III F-16C Blok-40 uçaklarına entegrasyonu faaliyetlerine devam edilmesi planlanmaktadır.
F-35 savaş uçaklarında kullanılmak üzere geliştirilmekte olan SOM-J varyantı ile ilgili faaliyetler ayrı bir proje kapsamında devam etmektedir. SSB ile ROKETSAN arasında imzalanan SOM-J projesi, ROKETSAN ana yükleniciliğinde TÜBİTAK SAGE tasarım sorumluluğunda Mayıs 2012 tarihinde başlamıştır. Halen SOM-J geliştirme ve doğrulama çalışmaları devam etmektedir.
SOM füzesinin seri üretimine yönelik açılan düşük ölçekli ilk üretim projesi sözleşmesi ROKETSAN ana yükleniciliğinde TÜBİTAK SAGE tasarım sorumluluğunda Temmuz 2013’de imzalanmıştır. Bu kapsamda üretim hattı kalifikasyonu, üretim, iyileştirme ve geliştirme faaliyetleri ana faaliyetler olarak yürütülmüş / yürütülmektedir. Hâlihazırda TÜBİTAK SAGE tasarım sorumluluğundaki iyileştirme ve geliştirme faaliyetleri kapsamında SOM-C1 (Veribağlı & Denizüstü Hareketli Hedeflere Taaruz Yetenekli SOM-B1) ve SOM-C2 (Veribağlı & Denizüstü Hareketli Hedeflere Taaruz Yetenekli SOM-B2) geliştirme ve doğrulama çalışmaları devam etmektedir.
Teknolojik gelişmelere bağlı olarak SOM füzesi alt sistemlerinden milli olarak geliştirilenlerin SOM füzesine entegrasyonu ve SOM füzesi tedariki amacıyla SSB ile ROKETSAN arasında imzalanan SOM Tedarik projesi, ROKETSAN ana yükleniciliğinde TÜBİTAK SAGE tasarım sorumluluğunda Ekim 2018’de başlamıştır. Bu kapsamda Hv.K.K.lığı ihtiyacı için değişik varyantlardaki SOM füzelerinin üretimi ve SOM füzesine milli bileşen entegrasyonu faaliyetleri ana faaliyetler olarak yürütülmektedir. Hâlihazırda TÜBİTAK SAGE tasarım sorumluluğundaki SOM füzesine milli bileşen entegrasyonu faaliyetleri kapsamında geliştirme ve doğrulama çalışmaları devam etmektedir.
SOM Silah Sistemi; tüm hava koşullarında görev yapabilen, yüksek hassasiyetli, uzun menzilli, düşük görünürlüğe sahip, öldürücü ve esnek görev kabiliyetine sahip güdümlü seyir füzesi ailesidir. Modüler yapısından dolayı farklı varyantların geliştirilmesine kolaylık sağlamaktadır. SOM Silah sistemi, SOM-A, SOM-B1 ve SOM-B2 varyantlarından oluşmaktadır. Yüksek patlayıcılı ve basınç parçacık etkili harp başlığına sahip SOM-A ve SOM-B1 varyantları stratejik değeri yüksek yumuşak satıh hedeflerine (sabit radar yerleşkeleri, komuta kontrol merkezleri, korunaklar, hava savunma sistemleri, korunaksız uçaklar ve gemiler) karşı kullanılırken, ardışık delici harp başlığına sahip SOM-B2 varyantı stratejik değeri yüksek korunaklı satıh hedeflerine kullanılmaktadır. SOM-C1 ve SOM-C2 varyantlarında yer alan veribağı sistemi sayesinde SOM füzesinin hareketli su üstü hedeflerine karşı kullanılması planlanmaktadır.
SOM füzesi;
- Türkiye’nin uzun menzilli ilk ve tek seyir füzesidir.
- Türkiye’nin ilk turbojet motorlu hava aracıdır.
- Türkiye’nin kızılötesi görüntülemeli (IIR) arayıcıya sahip ilk füzesidir.
- Türkiye’nin yol noktaları ile seyir yapabilen ilk hava aracıdır.
- Türkiye’nin Otomatik Hedef Algılamalı (OHA) ilk hava aracıdır.
- Türkiye’nin GPS’i destekleyici YRNS’li ilk hava aracıdır.
- Türkiye’nin INS, GPS, YRNS, IIR Arayıcı ve OHA teknolojilerinin tümleştirilmesi ile uzun menzilde nokta vuruş hassasiyetine sahip ilk füzesidir.
- Yumuşak veya sert hedeflere karşı kullanılabilen, gelişme potansiyeli çok yüksek, dünyadaki modern füzelerle başabaş rekabet edebilen ve milli olarak geliştirilmiş seyir füzesi sistemidir.
SOM füzesi sahip olduğu tüm bu özellikleri sayesinde imha görevini güvenli ve yüksek doğrulukta gerçekleştirmektedir.
SOM projesinin başlangıcında seyir füzesine yönelik Teknolojik Olgunluk (TRL) seviyesi 2 iken, projede gelinen aşama itibarı ile Türk Hava Kuvvetlerinin operasyonel kullanımı ile ulaşılan Milli Teknolojik Olgunluk Seviyesi 9 olmuştur.
SOM füzesi sahip olduğu özel yetenekleri ile; Türkiye’nin dostları için güven, düşmanları için tehdit olma özelliği ile göze çarpmaktadır.
Milli seyir füzelerinin öncüsü SOM; Türk Savunma Sanayinin seyir füzesi alanında geliştirilmiş en önemli ürünüdür. Teknoloji ilerledikçe geliştirilmeye açık olan SOM füzesinin yeni varyantlarını görmek dileğiyle...
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
