Sosyal Öğrenme Kuramı Online Eğitimlerde Nasıl Uygulanabilir?
Doğamız gereği sosyal varlıklarız. İletişim kurmaktan, fikirlerimizi paylaşmaktan ve diğer insanların davranışlarını gözlemlemekten keyif alıyoruz. Aslına bakılırsa, uzun süre sosyalleşememenin psikolojimiz üzerinde ciddi olumsuz etkileri oluyor.
Bu nedenle, sosyalleşmenin eğitimimiz üzerinde büyük rol oynaması kaçınılmaz. Ünlü psikolog Albert Bandura’nın geliştirdiği sosyal öğrenme kuramı, insanların çevrelerini gözlemleyerek, taklit ederek ve model alarak öğrendiğini öne sürüyor. Online eğitimler ise bir gruptan ziyade, tek bir öğrenciyi hedefliyor. Bu yapısı itibarıyla online eğitimlerin sosyal öğrenme kuramına aykırı olduğu düşünülebilir, ancak gelişen teknoloji sayesinde sosyal öğrenme stratejisi online eğitimlere kolaylıkla eklemlenebilir.
Bandura’nın kuramındaki anahtar kavramları ele alarak, online eğitimlerde nasıl uygulanabileceğini görebiliriz.
1. Gözlemleyerek Öğrenme
Günümüzde yeni bir şey öğrenmenin en kolay yolu nedir? Elbette o konu hakkında çekilmiş videoları izlemek. Sosyal öğrenme teorisi, diğer insanların davranışlarını ve bu davranışların sonuçlarını gözlemleyerek öğrenebildiğimizi söyler. Bu, fiziksel olarak bir davranışı veya eylemi gösteren veya bir görevi sözlü olarak anlatma şeklini alabilir.
Video, görsel - işitsel bir araç olması sebebiyle bu deneyimi yeniden oluşturmak için güçlü bir yöntemdir. Gelişmekte olan sanal sınıf teknolojisiyle birlikte ise öğrencilerin dersleri gerçek zamanlı olarak eğitmenlerden dinleme, yorum ve işbirliği yapma imkanı olacak.
2. Hatrında Tutma ve Bağlam
Bilgileri zihnimizde içselleştirerek öğreniriz ve benzer bir duruma cevap vermemiz gerektiğinde, gerekli olan bilgiyi geri çağırırız. Bilgiyi akılda kalıcı yapan ise bağlam ve duygusal bağdır. Sosyal öğrenme de tam olarak bu noktada devreye girer. İnsanlar bir konu hakkında konuşmaya başladığında, genellikle kendi deneyimleriyle ilişkilendirir. Daha da ilginç olan ise diğer insanların deneyimlerini dinlerken, empati kurar. Örneğin, karşımızdaki insan bisiklete binmekle ilgili bir anısını anlatıyorsa, beynimizdeki motor korteksi harekete geçer. Beynimiz, anlatılan eylemi kendi yaşıyormuşçasına çalışmaya başlar.
Online eğitimlerde, İnsanları etkileşime geçirmek için birçok fırsat var. Bazı öğrenme yönetim sistemlerinde (LMS), eğitmen ile öğrenci iletişimini sağlamak için yerleşik forumlar vardır. Bununla birlikte, bu sistemlerin sosyal medya hesapları aracılığıyla da eğitmenlere veya diğer öğrencilere ulaşmak mümkündür. Online eğitimler ilgi çekici ise, insanlar hakkında daha çok konuşacak ve bilginin saklanmasına katkıda bulunacaktır. Etkili bir hikaye anlatıcılığı da online eğitimleri unutulmaz kılmanın bir başka yoludur.
3. Motivasyon ve Ödül
Yetişkin öğrencilerin online eğitimlere katılımı için iyi bir motivasyona sahip olmaları gerekir. Sosyal öğrenme kuramı, motivasyonun ödüllendirilme veya cezalandırılmaktan korkma kaynaklı olabileceğini öne sürer. Benzer durumlarda, geçmiş tecrübelerimize dayanan davranışları taklit edeceğimizi veya önleyeceğimizi söyler.
Oyunlaştırma ilkelerini online eğitimlere dahil etmek, ödüllendirme için etkili bir yoldur. İnsanları katılıma teşvik etmek için, biraz rekabet gibisi yoktur. Öğrencilerin görebileceği bir liderlik tahtası, herkesi harekete geçirmeye yetecektir.
4. Ruh Hali
Sosyal öğrenme kuramında ruh hali, öğrenmede büyük rol oynar. Bandura, sadece öğrenmeyi ve davranışı etkileyen dışsal pekiştirmenin değil, içsel pekiştirme olarak bilinen içsel ödülün de önemli olduğunu belirtir. İçsel pekiştirme, bir görevi veya davranışı başarıyla yerine getirdikten sonra iyi hissetmekten doğar, başarı hissi ve özgüven artar.
Online eğitimlerde, öğrencileri mücadele etmeye teşvik eden aktiviteler, içsel pekiştirmeyi artıracaktır. Ayrıca, eğitimin sonunda öğrencilere verilecek geçerliliği yüksek bir sertifika ya da özgeçmişlerine yazabilecekleri bir başarı büyük bir motivasyon kaynağı olacaktır.
Sonuç olarak söylenebilir ki etkili online eğitimler, hiçbir öğrenciyi yalıtılmış bir öğrenme deneyimine maruz bırakmayacaktır.
Kaynakça:
- Bandura, A. (1971). Social Learning Theory. Madison Avenue, NY: General Learning Press.
- Bayrakçı, M. (2007). Sosyal Öğrenme Kuramı ve Eğitimde Uygulanması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 198-210.
- Tadayon Nabavi, R. (2012). Bandura's Social Learning Theory & Social Cognitive Learning Theory.
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
