SIPRI Raporu: Türkiye’nin Küresel Silah İhracatındaki Payı Arttı
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından 2022 yılı küresel silah ihracatı raporu yayımlandı.
Rapora göre, Türkiye'nin 2013-17 arasında yüzde 0.69 olan küresel ihracattaki payı 2018-22 döneminde yüzde 1.1'e çıktı, en büyük silah tedarikçileri arasında Türkiye 12'inci sırada yer aldı.
Türkiye'nin aynı dönemlerde silah ithalatındaki küresel payı ise yüzde 2,4'ten yüzde 1,3'e indi. Silah ithalatı listesinde 19'uncu sırada olan Türkiye en çok Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman'a silah gönderirken, Türkiye'nin en büyük tedarikçileri İtalya, İspanya ve Rusya olarak kaydedildi.
Rusya-Ukrayna savaşının küresel silah sevkiyatına etkisi
Küresel çapta silah transferinin yüzde 5,1 oranında azalmasına rağmen Avrupa silah ithalatını yüzde 47 artırarak en çok silahlanan kıta oldu. NATO üyesi Avrupalı ülkelerde ise bu rakam yüzde 65'e çıktı. Avrupa'nın silahlanmasındaki en büyük etken olarak Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra Kremlin ile diğer Avrupa ülkeleri arasında yaşanan gerilimler gösterildi.
2018 ila 2022'de dünya çapında en çok silah ithal eden ülkeler arasında 14'üncü olan Ukrayna, sadece geçen yıl 11 basamak atlayarak üçüncü ülke konumuna geldi.
ABD'nin silah ihracatı 2013-17 ve 2018-22 dönemlerinde yüzde 33'ten 40'a çıkarken, Rusya'da ise bu oranlar yüzde 22'den 16'ya geriledi. ABD, küresel silah ticaretinde yüzde 40'lık pay ile en büyük tedarikçi olarak kayda geçti. Uzmanlar, Rusya'nın ihracattaki payını azaltmasını, Moskova'nın önceliği kendi kolluk kuvvetlerini güçlendirmek istemesine ve ABD'nin müttefiklerine Rusya aleyhine baskı yapmasına bağlıyor.
En çok silah ithal eden 10 ülkeden 3'ü Orta Doğu'dan
Suudi Arabistan, Katar ve Mısır en çok silahlan 10 ülke arasında yer aldı. Listenin ikinci sırasındaki Suudi Arabistan'ın 2018-2022 diliminde küresel silah ithalatındaki payı yüzde 9,6 olarak rapor edildi. Katar ise silah ithalatı oranını söz konusu zaman dilimlerinde yüzde 311 artırarak üçüncü sıraya yerleşti.
ABD, Rusya ve Fransa'dan sonra en büyük silah tedarikçilerinin ihracat oranları azaldı. Çin yüzde 23, Almanya yüzde 35, Birleşik Krallık yüzde 35, İspanya yüzde 4,4 ve İsrail yüzde 15 daha az silah ihraç etti.
İtalya ve Güney Kore ise ihracat oranlarını sırasıyla yüzde 45 ile yüzde 74 arttırdı.
Ukrayna savaşının ardından Avrupa’nın silah ithalatı ikiye katlandı
Ukrayna savaşının ardından bu ülkeye yapılan sevkiyat yüzünden Avrupa ülkelerinin silah ithalatı geçen yıl ikiye katlandı.
Ukrayna ise geçen yıl dünyanın silah sevkiyatı yapılan üçüncü büyük ülkesi oldu.
SIPRI araştırmasına göre, Avrupa’nın silah ithalatı 2022’de bir önceki yıla oranla yüzde 93 artış gösterdi. Bu artışın bu yıl da sürmesi bekleniyor.
SIPRI araştırmacısı Pieter Wezeman, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Rusya’nın Ukrayna işgali Avrupa'daki silah talebinde gerçekten önemli bir artışa neden oldu ve bunun daha fazla etkisi olacak. Büyük olasılıkla Avrupa devletlerinin silah ithalatında artışı sürecek.” diyerek son durumu özetledi.
Geçen yıla kadar silah sevkiyatı yapılan ülkeler içinde üst sıralarda olmayan Ukrayna ise Katar ve Hindistan’ın ardından üçüncü sıraya yükseldi.
Ukrayna'ya yapılan sevkiyat 60 misli arttı
Geçen yıl Avrupa’daki silah sevkiyatının yüzde 31’i Ukrayna’ya gitti. Bağışlarla birlikte Ukrayna'nın silah ithalatı geçen yıl 60 kattan fazla arttı.
Bu arada Ukrayna'ya yapılan sevkiyatın ağırlıklı olarak stoklardan kaldırılan silahlar olduğu görüldü. SIPRI araştırmasına göre geçen yıl bir çok sözleşmenin tam miktarı bilinmemekle birlikte küresel silah ticaretinin cirosu 100 milyar doları geçerken, geçen yıl toplam askeri harcamalar ilk kez 2 trilyon doları aştı.
Ukrayna savaşının Avrupa’nın silah talebini artırdığını yineleyen SIPRI araştırmacısı Pieter Wezeman, Avrupa ülkelerinin denizaltılardan savaş uçaklarına, insansız hava araçlarından tanksavar füzelere, tüfeklerden radarlara kadar çeşitli silahlar "sipariş ettiğini veya etmeyi planladığını" aktardı.
SIPRI araştırmasına göre, 2018 ila 2022 yılları arasında, daha önceki beş yıla oranla Avrupa’nın silah ithalatı yüzde 47 artış gösterirken, dünya genelinde sevkiyatlar bu süre içinde yüzde 5 düştü.
Avrupa’da silah ithalatı artarken, dünyanın diğer bölgelerinde silah ithalatında düşüş görüldüğü gözlendi.
Afrika'ya silah sevkiyatı son 5 yılda yüzde 40 düştü
Örneğin son beş yılda Afrika’da yüzde 40, Kuzey ve Güney Amerika’da yüzde 20, Asya’da yüzde 7 ve Ortadoğu’ya silah sevkiyatı yüzde 9 azaldı.
Bir başka büyük değişim göstergesi olarak Ortadoğu geçen yıl dünya toplamının yüzde 32'sini oluşturarak silah ihracatının önde gelen destinasyonu haline geldi.
ABD silah ihracatında liderliğini açık ara sürdürüyor
Dünyada her zaman en fazla silah sevkiyatının yapıldığı Asya ve Okyanus bölgesi geçen yüzde 30 ile ikinciliğe düşerken, Avrupa toplam silah sevkiyatının yüzde 27’sinin adresi oldu.
SIPRI’ye göre, silah harcamalarını artıran Çin’in, özellikle ihtiyacı olan silahları kendisini ürettiği görüldü.
Toplam Silah sevkiyatının geçen yıl yüzde 10’u Katar, yüzde 9’u Hindistan, yüzde 8’i Ukrayna, yüzde 7’si Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne ve yüzde 5’i Pakistan’a yapıldı.
Silah ihracatında yüzde 40 ile ABD’de ilk sırada yer alırken, Rusya yüzde 16, Fransa yüzde 11, Çin yüzde 5 ve Almanya yüzde 4 ile ilk beş sırada yer aldı.
Kaynak: defensehere.com
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
