AI, AR ve VR Teknolojilerinin Oyunlaştırma Üzerindeki Etkileri
Teknolojik gelişmeler arttıkça teknoloji trendleri pek çok alanda kullanılır hale gelmektedir. Bir teknoloji trendi haline gelen yapay zekâ (artificial inteligence/AI) günümüzde pek çok alanda kullanılmaktadır. Bunları; askeri, tıbbi alanlar, lojistik destek, ulaşım ve haberleşme, kontrol sistemleri, akıllı bina teknolojisi, otomotiv sektörü, savunma ve güvenlik sistemleri olarak adlandırabiliriz.
Teknoloji geliştikçe yapay zekanın sahip olduğu kabiliyetlerde gelişmektedir. Yapay zekâ teknolojileri mantıklı düşünme, anlam bulma, derin öğrenme gibi kabiliyetleri ile hayatımızın pek çok alanında kullanılmaya başlamıştır. Yapay zekâ teknolojileri kendi içinde çeşitlenmektedir. Bazıları çevreyi algılayabilse de bilgiyi kaydedecek belleğe sahip değildir. Bazılarının öğrenilen bilgileri toplayacak belleği vardır ancak bunun sonucunda bir etki, bir işlem oluşturamamaktadır. Bazıları ise çevrenin davranışlarını etkiler, duygu ve düşüncelerini anlar ayrıca kendi benliğinin de farkındadır.
Oyunlaştırmanın yaygın tanımı, oyun dinamiklerinden faydalanılarak uygulama geliştirme olarak ifade edilmektedir. Oyunlaştırma konusunda uzman bir teknolog olan Niels Van Der Lınden, oyunlaştırmayı gerçek hayattaki motivasyonel problemleri oyun tasarım teknikleriyle ve katılımcılarda uzun vadeli davranış değişikliği hedefleyerek çözen bir yaklaşım olarak tanımlamaktadır.
Oyunu "oyun" yapan faktörler yani ödüllendirme sistemleri, rekabet, unsurları, dijital oyun tasarım teknikleri, oyunlaştırma sistemi içerisinde yer almaktadır. Böylelikle öğrenme daha etkileşimli ve daha ilgi çekici hale gelmektedir. Oyunlaştırma teknolojileri öğrenmeyi teşvik etmektedir. Her yaştan kullanıcı için uygun uygulama ortamı sağlarken hayat boyu öğrenmeyi de desteklemektedir.
Oyunlaştırmanın kurumlara, şirketlere ve ofislere girişi oyunsal düşünme becerilerinin faydasının gözlemlenmesi ile olmuştur. Oyunsal düşünme ile görev ve sorumluluklar çalışanlar tarafından daha iyi kavranmaktadır. Oyunlaştırma ile içerik üretmek keyifli bir hale gelir ve performans odaklı bir içerik bulutu oluşturulmaktadır.
Oyunlaştırma, oyunun dinamikleri kullanılması ile gerçekleşmektedir. Böylece yapılan iş ilgi çekici bir hale getirilir, etkileşim sağlanır ve motivasyon artar. Rekabet ortamı içerisinde bireyin deneyim kazanması sağlanmaktadır.
Oyunlaştırmanın kullanım alanları günden güne çeşitlenmektedir. Kurum ve şirketlerin insan kaynakları birimleri oyunlaştırmayla, adaylar tarafından pek de sevilmeyen, mülakat süreçlerini cazip hale getirmektedirler. Mülakata giren adaya yardımcı olduğu gibi işveren içinde hedefleme yaparak doğru adayı seçmesine yardımcı olmaktadır. Bunu mümkün kılan bir diğer unsur oyunlaştırma içerisinde kullanılan yapay zekâ teknolojileridir.
Oyunlaştırmada kullanılan yapay zekâ teknolojileri, adayların profilini inceleyerek bize bir sonraki aşamaya geçişte bireyin kabiliyetlerini ve zaaflarını görme fırsatı sunmaktadır. Yapay zekâ (AI), artırılmış gerçeklik (augmented reality /AR) ve sanal gerçeklik (virtual reality/VR) teknolojileri uygulamaların kalitesini bir üst seviyeye taşımaktadır. Kullanılan yapay zekâ teknolojileri oyunlarda akıllı davranış ve sınırsız senaryo desteği sağlamaktadır. Akıllı yol bulma algoritmaları yapay zekanın en büyük avantajlarından biri olarak değerlendirilmektedir.
AI, AR ve VR teknolojilerinin bir arada kullanılmasıyla oyunlaştırmanın sağladığı verimlilik ve etkileşim artmaktadır. Bir örnekle açıklayacak olursak yapay zekâ ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin kullanımıyla bilgisayar üzerinde verilen araba kullanma eğitimi çok daha gerçekçi bir deneyim sunabilmektedir.
Yeni nesil teknolojiler, karmaşık yapay zekâ dinamiklerine sahiptir. Yeni nesil teknolojilerin kullanıldığı oyunlaştırma sistemlerinde istenilen başarı elde edilmektedir. Kurumlarda ve şirketlerde kullanılan oyunlaştırma sistemleri sayesinde çalışan memnuniyeti artarken iş verimliliği de artmaktadır. Böylelikle şirketin sunacağı ürünün ve hizmetin kalitesi de artış göstermektedir. Oyunlaştırma; AI, VR ve AR teknolojilerinin etkileşimi ile kusursuz bir ortam yaratmaktadır.
Oyunlaştırma teknolojileri kullanıcılarına hizmet içi öğrenme ve iş başında öğrenme fırsatları sunmaktadır. Oyunun temel unsurları vasıtasıyla kullanıcının içsel ve dışsal motivasyonları artmaktadır. Dışsal motivasyonlar; para, rozet, ödül, ceza, maaş, prim, terfi gibi etkenler olarak sıralanırken uzmanlık kazanma, merak duygusu oluşması, tatmin olma gibi etkenlerde bireyin içsel motivasyonları olarak sıralanmaktadır.
Bilinen bir spor ayakkabı firması tasarladığı bir ayakkabıya wi-fi ile erişim sağlayarak koşu sırasındaki verileri uygulamaya aktarma imkânı sunmaktadır. Kullanıcılar bu oyunlaştırma sayesinde puan kazandıkları gibi kendi gelişimlerini izleme fırsatı da elde etmektedir. Bir başka örnek ise kargo şirketinin kuryeleri için geliştirdiği uygulamadır. Tasarlanan oyunda kurye, yapmış olduğu günlük operasyonel işler neticesinde puan toplayarak ödül kazanma imkânı elde etmektedir. Ödüllendirme yaklaşımı ile çalışanların performansı artmakta işveren ve çalışan arasındaki ilişki kuvvetlenmektedir.
Savunma teknolojilerinde de oyunlaştırma uygulamaları kullanımı giderek artmaktadır. Oyunlaştırma yapay zekâ, VR ve AR teknolojilerinin bir arada kullanılmasıyla askeri kabiliyetler geliştirilebilmektedir. Yapay zekâ teknolojisi ile donatılan ve farklı amaçlarla farklı ortamlarda kullanılabilecek senaryolar içeren oyunlar, oyunlaştırmanın temelini oluşturmaktadır. Bu uygulamalar daha gerçekçi olması için VR, AR teknolojileri ile desteklenmektedir.
Kurgulanan bir harekât ortamında olması öngörülen senaryolar oyunlaştırma teknolojileri ile deneyimlenmektedir. Senaryolarda simülasyonların, artırılmış gerçeklik sistemlerinin kullanımı gerçekliği ve etkinliğini artırır. Oyunlaştırma teknolojisi sayesinde tatbikat ortamının maliyetlerini azaltılmakta ve askeri kabiliyetler hızlı ve etkin bir şekilde geliştirilmektedir.
Oyunlaştırma, insan odaklı bir yaklaşımdır. Eğitim içeriklerini teknolojiyle harmanlayarak öğrenmeye odaklanmaktadır. Amaç oyun oynamak değil, bireyin sahip olması istenilen kazanımı elde etmesidir. Oyunlaştırma deneyim elde etmek, motivasyon sağlamak ve etkileşime geçmek için uygun bir araçtır. Oyunlaştırma sistemlerinde kullanılan yapay zekâ teknolojisi ise oyundaki ihtiyaçların kişiselleştirilmesinde büyük rol oynamaktadır. Böylelikle çalışanların farklı ihtiyaçlarına yönelik çok yönlü bir yaklaşım sergilenmektedir.
Oyunlaştırma oyunun özelliklerini oyun dışı alana uyarlayarak davranışın, sorumluluğun ve görevin birey tarafından içselleştirilmesine katkı sunmaktadır. Burada öğrenilen şey oyun değil, oyun sayesinde elde edilen kazanımlardır. Oyunlaştırma insan ve bağlam odaklıdır. Bu sebeple insan faktörü ve bağlamın yapısına göre devamlı olarak uyarlanmaktadır. Uyarlama sırasında yapay zekâ, VR ve AR teknolojilerinden faydalanılmaktadır. Oyunlaştırma uygulamalarında yapay zekâ kullanımı hızlı karar alma ve çözüm üretme katkısı sağlamaktadır. Yapay zekâ oyunu geliştirir, sistemi iyileştirir, karar verir ve üstün analiz yeteneği sunar. Yapay zekâ teknolojilerinin kullanım alanlarının çeşitlenmesi ile birlikte oyunlaştırma sistemine sunacağı katkının giderek artacağı da ön görülmektedir.
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
