Büyüyen Tehdit : Yalnız Kurtlar
Terör çalışmalarında “yalnız kurt" terimi, terimin biyolojik anlamından hem farklı hem de benzer noktaları ele alınarak kullanılmaktadır. Kurt popülasyonu sürülerden oluşur ve kurtlar bu sürülerin temel birimleridir. Yalnız kurtlar ise sürüden ayrılan kurtları temsil eder. Bu tanım literatürdeki yalnız kurt teröristlerini bir yönüyle ifade edebilmektedir. Örneğin yalnız kurtlar terörizm gibi büyük bir sürünün parçasıdır ancak sürü ile beraber hareket etmemekte yani grupların eylemlerine katılmamakta kendi yollarını çizmektedirler.
Hangi saldırganlara yalnız kurt denileceği, kaç farklı yalnız kurt tipi olacağı üzerinde anlaşmazlıklar mevcuttur. Örneğin bazı yalnız teröristler eylemlerini tamamen kişisel çıkarları, nefretleri, korkuları ve intikamları için gerçekleştirirken bazıları kendisini yakın gördüğü ama bir üyesi olmadığı bir ideoloji, örgüt veya grup adına gerçekleştirmektedirler. Bazen sebep her ikisini de kapsayabilir. Aynı şekilde yalnız kurtların motivasyonları da birbirinden çok farklı olabilir. Bu sebeple kaç farklı yalnız kurt tipi oluşturulacağı konusunda da anlaşmazlıklar vardır.
Hamm ve Spaaij’in yalnız kurt tanımı “taktikleri ve yöntemleri doğrudan dış komuta veya yönlendirme olmadan bireyler tarafından tasarlanıp ve yönetilen eylemler” şeklindedir. Ayrıca Hamm ve Spaaj’ın raporunda yalnız kurt eylemlerinde diğer birkaç araştırmacının aksine siyasi amaç taşınabileceği belirtilmiştir. İşte bu siyasi amaç yalnız kurt saldırganlarını yalnız kurt teröristine dönüştürmektedir. Buradan da anlayabiliriz ki terörist eylemin daima siyasi amacı vardır. Teröristlerin hareketleri örgütlü ve sistemlidir.
Yalnız kurt saldırıları denilince literatürde akla ilk gelen örnek Norveç’te Anders Behring Breivik tarafından gerçekleştirilen saldırıdır. 22 Temmuz 2011’de İşçi Partisi, üyesi olan gençlerle birlikte bir kamp düzenlemekteydi. Breivik polis üniformasıyla adaya gitti. Kamptaki güvenlik görevlilerine Oslo'daki bombalı saldırıdan sonra oraya takviye olarak gönderildiğini söyledi ve böylece dikkat çekmeden adaya girişini yaptı. Adaya girdikten kısa bir süre sonra silahını çıkardı ve insanları katletmeye başladı. Gerçekleşen saldırıda 77 kişi öldü.
Breivik’in geçmişine baktığımızda onu yalnız kurt yapan şeyi bulmak için birtakım izler bulabiliriz. 1997’de aşırı sağcı Fremskrittspartiet örgütüne üye olmuştu. Bu örgütte 2007 yılına kadar çeşitli kademelerde görev aldı ve yöneticilik yaptı. Breivik, bir arayış içindeydi. Orta Doğu’da intifada hareketi, 11 Eylülde gerçekleşen saldırılar, Afganistan’da yaşananlar, El Kaide ve Taliban gibi terör grupları, Saddam’ın öldürülmesi, AB’nin genişleme çabaları, Lübnan Savaşı, kanlı terör eylemleri ve Avrupa’da artan İslam korkusu haberleri Breivik’in siyasi arayışına eşlik etti. Gerçekleştirdiği katliamda Breivik’in amacı daha önce yayınlamış olduğu manifestonun okunmasıydı.
Aşırı sağcı Breivik manifestosunda çok kültürlülüğü “kültürel Marksizm” olarak adlandırdı. Ve bu çok kültürlü ortamda Avrupa’nın Müslümanlaşmasından tedirginlik duyduğu için bu saldırıyı yaptığını söyledi. Oslo'da 8 kişinin öldüğü bombalı araç saldırısından sonra Ütoya Adasında 69 kişiyi öldüren Breivik, iktidardaki İşçi Partisi’nin “çok kültürlülükten" sorumlu olduğunu düşünüyordu.
Devletler, Norveç’te gerçekleşen büyük Yalnız Kurt saldırıları gibi örneklerin çoğalmasıyla bu teröristlere karşı daha dikkatli olma ve geleneksel terörle mücadele literatürünün aksine yeni stratejiler geliştirme kararı almaktadır. Obama, yalnız kurt saldırılarından bahsederken “özellikle endişe duyduğum bir risk” kavramını kullanmayı tercih etmiştir.
Yalnız kurtların kim olduğuna dair terör literatürü içerisinde anlaşmazlıklar bulunmaktadır. Tanım konusunda yaşanan bu fikir birliği eksikliği beraberinde bazı sorunları da getirmektedir. Standart bir tanım kesinlikle yapılacak araştırmalar, yürütülecek stratejiler, gerçekleşecek müdahaleler ve uygulanacak politikalar için önem arz etmektedir. Tanımların çokluğunun getirdiği bazı problemler; kavramsal konulardaki metodolojik analizleri ve çözümleri önlemektedir. Bu yüzden bu alanda fikir birliği ile oluşturulmuş bir tanıma ihtiyaç duyulmaktadır.
Yalnız kurt saldırılarına baktığımızda saldırganların kişilik özelliklerini tek tipleştirmek mümkün görünmemektedir. Saldırganların birbirinden çok farklı olduğu gözlemlenmektedir. Örneğin Vera Zasulich, Breivik’ten çok daha farklı bir karakter göstermektedir. Eylemi gerçekleştirdiği arkadaşıyla birlikte iki devlet görevlisine suikast girişiminde bulunan Zasulich’in bunu yapma amacını; öğrenci aktivistlerin gördüğü kötü muameleden etkilenmesi olarak açıklamıştır. Zasulich’in kişisel özelliklerine bakacak olursak onun inatçı bir kişiliği olmadığını veya ateşli bir muhalif olma eğilimi göstermediğini görmek mümkündür. Ayrıca Zasulich’i geçmişte şiddet uyguladığına dair hiçbir hiçbir kanıtta bulunmamaktadır. Zasulich hiçbir yakınlığı olmasa da gördüğü ve yaşadıklarına üzüldüğü bir insanın onda bıraktığı etkiyle radikalleşerek şiddete yönelmiştir.
Clayton Waagner ise Zasulich’ten daha farklı özellikler taşımaktadır. Onu eyleme yönelten şey kimileri tarafından aşırı Hristiyanlığı olarak nitelendirilse de kimilerine göre ölü doğan torununun ona verdiği acıydı. Waagner koyu bir Hristiyan’dı. Kürtaj için onu eyleme geçiren şey ölü torununu elinde tuttuğu gün oldu. Waagner, milyonlarca insanın bebeklerinden bu şekilde vazgeçiyor olmasında büyük üzüntü duydu. Bu üzüntü onu bir yalnız kurt eylemcisine dönüştürdü.
Gruenewald, Chermak ve Freilich tarafından yapılan bir araştırmada, yalnız teröristlerin %40'ının, grup temelli terörist aktörlere kıyasla daha fazla zihinsel hastalık yaşadığını tespit etmiştir. Yani yalnız kurtların ruhsal sıkıntıları diğerlerinden daha fazla görünmektedir. Uzmanlar yalnız kurt saldırganlarının; depresyona veya diğer zihinsel bozukluklara eğilimli olduğu ve sosyal olarak kendilerini izole ettikleri konusunda ortak fikirlere sahiptirler. Ancak bu durum genele ithaf edilemez. Örneğin Zasulich veya Waagner’in herhangi bir zihinsel bozukluğu yoktu. Sosyal olarak, çekingen veya yalnız kişiler de değillerdi. Hatta bugün yalnız kurt saldırganlarına baktığımızda çoğunun internet âlemi, sosyal medya aracılığıyla topluluklarla etkileştiği ve ilgi duydukları gruplara karşı bu yöntemle sempati kazandıkları görülmektedir.
Görünen o ki yalnız kurt saldırılarında ortak bir tanım eksikliği olduğu kadar ortak bir tip yaratma eksikliği de gözlemlenmektedir çünkü yalnız saldırganların kişilik özellikleri tek bir tipe veya karaktere indirgenememektedir. Bu durum bir takım teorik ve metodolojik problemlere yol açmakla beraber yalnız kurt saldırganları ile mücadele de kolluk kuvvetlerine sorun teşkil etmektedir. Bu sebeple ortak bir tanımın yapılması elzemdir. Ortak bir tür yaratmak mümkün olmadığından yalnız kurtların türlerini kategorize etmek son derece faydalı sonuçlara neden olacaktır.
(Büyüyen tehdit: Yalnız Kurtlar yazı dizimizin yalnız kurtların motivasyonlarını inceleyeceğimiz ikinci kısmına gelecek hafta Vizyoner Genç web sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz.)
Kaynakça
- http://diplomatikgozlem.com/_haber/breivik-i-anlamak
- https://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/04/120420_breiviklast
- Smith B. L. (2015) The Emergence of Lone Wolf Terrorism: Patterns of Behavior and Implications for Intervention. published online
- Kapak görseli : https://www.abc.net.au/news/2019-03-19/lone-wolf-gfx-1/10916932
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
