Gökyüzüyle Buluşmak için Gün Sayan Hürjet'e Küresel Perspektiften Kısa Bir Bakış
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından yürütülen Hürjet Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı Projesi’nde ön tasarım gözden geçirme aşaması geride bırakıldı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığınca yayımlanan açıklamaya göre, projede kritik tasarım 2020 yılında tamamlanacak ve uçak 2022’de uçuşa hazır hale getirilecek.
Savunma Sanayii Başkanlığı öncülüğünde, 14 Ağustos 2017 tarihinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından başlatılan Hürjet projesi sayesinde, öncelikli olarak Hava Kuvvetleri Komutanlığı (Hv.K.K.lığı) envanterindeki T-38 jet eğitim uçaklarının ikame edilmesi planlanıyor. Ayrıca Hürjet’in “Hürjet-C” olarak anılan derivatifiyle de muharip görevlerde F-16 uçaklarına destek olunması ve platformun, havada yakıt ikmali ile kaska entegre gösterge sistemi gibi güç çarpanı niteliğindeki kabiliyetlerinin bulunması hedefleniyor.
Hürjet, Hv.K.K.lığı Eğitimlerinin Çehresini Değiştirecek
Halihazırda Hv.K.K.lığının eğitim çalışmaları, öğrenci seçim ve özendirme amacıyla kullanılan T-41 uçaklarıyla başlıyor. Takiben, SF-260D uçaklarıyla başlangıç uçuş eğitimleri icra ediliyor. Başlangıç uçuş eğitimini ise KT-1T uçaklarıyla yapılan temel uçuş eğitimleri izliyor. Sonrasında muharip jet pilot adayları T-38, ulaştırma pilot adayları CN-235 ve helikopter pilot adayları ise UH-1H helikopterleri ile tekamül uçuş eğitimlerini gerçekleştiriyorlar. Bu eğitimleri de pilotların atandıkları filolarda ifa edilen intibak ve harbe hazırlık eğitimleri takip ediyor.
Filolarda görev yapmaya başlamadan önce muharip pilotların eğitim sürecinde çok kritik bir aşamada devreye giren Hürjet ve muadili jet eğitim uçakları; gerek teknolojik gerekse de taktiksel gelişmeler dolayısıyla günden güne daha fazla önem arz eder hale geliyorlar. Bu kapsamda, T-38 uçakları üzerinden ilerlenecek olunursa; geleceğin pilotlarının yetiştirilmesi açısından yetersiz güç/ağırlık oranı, aviyonik sistemlerin teknolojik eşiğin gerisinde kalması, formasyon uçuşuyla ilgili yetersizlikler, veri linki eksikliği ve sürekli G performansının düşüklüğü gibi problemlerle karşılaşılıyor.
Öte yandan mevcut konjonktüre bakıldığında, yakın gelecekte Hürjet ve muadili uçakların muharip amaçlarla da yaygın şekilde kullanılacağı düşünülüyor. Amerikan Silahlı Kuvvetlerinin OA-X projesi de halihazırda oluşan doktrinlere ışık tutma açısından uygun bir poziyonda bulunuyor.
Sabit kanatlı hava araçları bağlamında ele alındığında hafif taarruz, yakın hava desteği ve muharebe hava devriyesi gibi görevler; muharip filoların üzerinde hem büyük bir iş yükü oluşturuyor hem de operasyonel maaliyetleri arttırıyor. Bu noktadan hareketle oluşturulan OA-X projesi; aslen yakın hava destek görevlerinin silahlı keşif görevlerine çok benzemesi ve taarruzdan ziyade gözetleme ağırlıklı bir görev profilinin olması dolayısıyla, bu işi üstelenebilecek, A-10 Thunderbolt II’nin de halefi olacak düşük maliyetli bir platformun teminini öngörüyor.
Amerika’da, söz konusu görevlerin icrasında çok rollü muharip jet uçaklarının kullanılması gerektiğini savunanlar olmasına karşın konsensus, turboprop motorlu bir uçağın fazlasıyla yeterli olacağı yönünde seyrediyor. Projede, daha ziyade Hürkuş’un muadili olan Super Tucano ile AT-6 da bahsi geçen eğilim dolayısıyla en güçlü iki aday olarak ön plana çıkıyor.
Türkiye’de ise Hürkuş ve Hürjet’in, farklı kullanıcılara hitap eden, farklı çözümler şeklinde ele alındığı görülüyor. Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından yürütülen, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığının ihtiyaç duyduğu hafif silahlı keşif ve saldırı uçağının üretilmesini amaçlayan “Hürkuş-C Silahlı Hürkuş Uçağı Geliştirme ve Seri Üretim Projesi” de ortaya koyulan bu tezi doğruluyor.
Hatırlanacağı üzere 9- 12 Mayıs 2017 tarihleri arasında düzenlenen IDEF’17 13'üncü Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı esnasında, Savunma Sanayii Başkanlığı ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. arasında, 12 adedi opsiyon olmak üzere toplam 24 adet Hürkuş- C uçağının tedarikine yönelik anlaşma imzalanmıştı. Dolayısıyla Hürkuş-C’nin hitap ettiği son kullanıcı olarak Kara Kuvvetleri ile Jandarma Genel Komutanlığının, Hürjet’in hitap ettiği son kullanıcı olarak ise Hava Kuvvetleri Komutanlığının kabul edilmesi şimdilik hatalı bir varsayım olarak görünmüyor.
T.C. Cumhurbaşkanlığı - Savunma Sanayii Başkanlığı himayesinde yürütülmektedir.
